14 Mart 2021 “Tıp Bayramı” münasebetiyle sağlık çalışanlarımız ve sağlık girişimcilerimiz için halk sağlığı girişimciliği hakkında bir yazı kaleme almaya karar verdim. Her disipline ait sayısız türde girişimle karşılaşmak mümkün. Halk sağlığı girişimciliği de bu girişimcilik türlerinden biri ve gerçekten sosyal bir değere sahip olmasından dolayı da bana göre en önemli girişimcilik türlerinden. Toplum için önemli sosyal değerler meydana getirmesinden dolayı tahmin edebileceğiniz gibi halk sağlığı girişimciliğinin temelleri de diğer birçok girişimcilik türü gibi sosyal girişimciliğe dayanıyor.
Son yıllarda sosyal girişimciliğe artan ilgi yadsınamaz ölçüde arttı ve artmaya da devam ediyor. Geleneksel bir girişimci ekonomik anlamda ne kadar başarılı olursa olsun; her başlattığı gelir getiren başarılı girişim topluma sosyal fayda oluşturmayabilir ya da toplum tarafından değerli kabul edilmeyebilir. Geleneksel girişimcilerin fikirleri ikna edicidir; fakat her zaman topluma fayda sağlamayı taahhüt edici değildir.
Sosyal girişimciler ise sosyal değer ve fayda oluşturma ve sürdürme misyonunu benimsemekteler. Sosyal fayda oluşturma amacını gerçekleştirmek için sosyal girişimciler kendilerini yeni fırsatları keşfetmek ve yılmadan pes etmeden inandıkları sosyal mücadeleye devam etmek zorunda hissederler. Sosyal girişimcilik fazlaca yenilikçi yaklaşımları içinde barındırır. Diğer girişimcilik türlerinden farklı motivasyonlara sahip sosyal girişimcilik faaliyetleri sürekli yenilik geliştirme ve yeniliğe adaptasyon süreci ile sürekli öğrenme süreçlerini de kapsamaktadır.
Halk sağlığı girişimciliği ise bir sosyal girişimcilik türü olarak bütün bu bahsedilen değerleri kapsamaktadır. Fakat halk sağlığı çalışma alanının insan sağlığı ile ilgili olmasından dolayı diğer sosyal girişimcilik türlerine kıyasla bu alanda girişimciler daha az cesurca hareket edebilmektedirler. Çünkü halk sağlığı girişimciliğinde hizmet verilen alan insan sağlığıdır ve girişim çıktıları ise sağlığı doğrudan etkileyen ciddi sonuçlara neden olmaktadır. Bu doğrudan etki halk sağlığı girişiminde bulunan birey üzerinde yüksek düzeyde bir hesap verebilirlik baskısı oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu girişimciler diğer sosyal girişimcilere göre, girişimcilik faaliyetlerinde bulunurken elde ettikleri çıktıların sağlık üzerinde olası ciddi sıkıntılar oluşturabilme potansiyelinden dolayı daha temkinli davranmaktadır.
Yeni yeni gelişmekte olan halk sağlığı girişimciliği bir sosyal girişimciliktir ve kapsamı bakımından içeriği oldukça zengindir. Halk sağlığı girişimleri; sağlık çalışanları eğitimleri, halk düzeyinde sağlık eğitimleri, sağlık sektöründe işgücü geliştirme, bayındırlık faaliyetleri ve sağlık girişimlerine sağlanacak mikro finansman temininden, temiz enerji üretimi, çevresel sağlık, ekolojik temizlik ve küresel sağlık girişimlerine kadar birçok girişimcilik alanını kapsamaktadır.
Halk sağlığı girişimciliği alanında yapılan çalışmalar, sosyal girişimin temelinde ilerlemektedir ve ilerlemeye de devam etmelidir. Örneğin, Çalışan Evsizliği adında başarılı bir halk sağlığı girişimi, evsiz yaşayan bireylerde yaygın görülen bağışıklık yetmezliği sendromu gibi bağışıklık sisteminde meydana gelen hastalıkları sona erdirmek amacıyla kurulan bir girişimdir. Bu girişimi finanse etmek için ise küçük ticari girişimlerden elde edilen mikro finansman kaynakları kullanılmaktadır. Sağlık alanında bulunulan her girişimden sağlık biliminin doğası gereği toplum için mutlaka sosyal bir fayda sağlanabilmektedir. Fakat halk sağlığı girişimleri sosyal fayda oluşturmada sağlık girişimciliğinden çok daha bütüncül yaklaşımlara sahiptir ve daha fazla sosyal fayda oluşturmaktadır. Halk sağlığı girişimciliği, sağlıklı yaşamın teşviki, hastalıklara önleyici tedavilerin geliştirilmesi, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi gibi toplum sağlığı için oldukça geniş kapsamda konulara odaklanmaktadır.
Halk sağlığı girişimciliğinin teşvik edilmesi toplumlar için kritik öneme sahiptir. Halk sağlığı girişimciliğinin teşviki yönünde; okullarda bu alanla ilgili dersler müfredata eklenerek ve alanla ilgili çeşitli program ve kurslar açılarak toplum olabildiğince bilinçlendirilmelidir. Halk sağlığı girişimcilerinin teşviki için ayrıca sağlık sektöründe başarılı kurumsal sağlık işletmeleri ile işbirliklerinin gerçekleştirilmesi ile de bu alanda eşsiz fırsatların keşfini arttırmak mümkündür. Yeni nesil halk sağlığı girişimcileri geliştirmeye odaklanan bir eğitim sistemi ile gençlerimizin bu alanda girişimde bulunmalarını ve fırsatları tanıyarak sağlık sistemleri için yeni uygulamalar geliştirme bilinci kazanmalarını sağlamak gerekmektedir. Halk sağlığı girişimciliği de diğer birçok girişimcilik türü gibi yeniliği destekleme potansiyeline sahiptir. Girişimci adaylarının ve bilhassa gençlerin halk sağlığı girişimciliği eğitimlerinden sonra bu alanda bir fırsat keşfetme duygusu kazanarak eşsiz yenilikler geliştireceklerine canı gönülden inanıyorum.
Sağlık çalışanlarımızın ve çeşitli sağlık sorunlarını kendine dert edinerek sağlık alanında girişimler yapmaya kendini adamış girişimcilerimizin “Tıp Bayramını” en içten dileklerimle kutluyorum.
