Bu yazı serisinde sizlere makinelerin üretim süreçlerine nasıl entegre edilmeye başlandığını, üreten toplumların endüstri devrimlerinden bahsedeceğim. Bu süreç ilk olarak 1. Sanayi Devrimi yani Endüstri 1.0 ile başlamıştır. Fakat öncesinde tarihteki ilk üretim sürecine kısaca değinmek istiyorum.
İnsanoğlu tarihte ilk olarak üretime tarım devrimi ile başlamıştır. Bu süreç, insan topluluklarının avcılık ve toplayıcılıktan tarıma ve bir daha bırakmamak üzere yerleşik düzene geçişlerini temsil etmektedir. Bu geçiş, yaklaşık 2,5 milyon yıllık insanlık tarihinde çok önemli bir dönüm noktasını işaret etmektedir.
Endüstri 1.0 ( I. Sanayi Devrimi )
18. yüzyılın başlarında mühendisler, madenlerden su çıkarmak için buharla çalışan ekipmanın nasıl kullanılacağını öğrendiler. Avrupa’da artan kömür talebi nedeniyle bu, Sanayi Devrimi sırasında önemli bir konu haline geldi. Bilim adamları kısa süre sonra buharın motorları çalıştırmak için kullanılabileceğini fark ettiler. Thomas Newcomen 1712’de buhar motorunu keşfettiyse de, cihazı daha verimli hale getiren James Watt’ın geliştirmeleriydi.
Watt’ın yaptığı en önemli değişiklik, buharı yoğunlaştırarak ve silindirleri ısıtma ve soğutma ihtiyacını ortadan kaldırarak motorun verimliliğini artırmaktı. Buhar gücü hızla gemiler ve lokomotifler için yakıt olarak kullanıldı ve araçların daha uzağa ve daha hızlı seyahat etmesine olanak sağladı. Buhar gücü, 19. yüzyılda elektrik üretimi için kullanılmaya başlandı ve bugün esas olarak son birkaç yüzyılda geliştirilen teknolojilerden yararlanılarak kullanılmaya devam ediyor.
Kısaca su ve buhar gücünü kullanarak mekanik üretim sistemleri ile üretimin makineleşmesi diyebiliriz.
Endüstri 1.0 dan sonra ne oldu ?
İngilterede ilk olarak başlayan Endüstri 1.0 kısa zamanda Amerika kıtasına ve Avrupanın geri kalanına 19. yy sonuna kadar etkisini gösterdi. Makineler gelişti üretim tesislerinin sayısı arttı. Buna bağlı olarak daha fazla üretim ve gelir elde edildi bu da ülkelerin sosyoekonomik yapılarını yerinden oynattı.
Endüstri 1.0 ‘ ın sebepleri
• Refah seviyesi artmıştır.
• Hızlı nüfus artışı, Avrupada hızla nüfus artışı oldu.
• Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın refahı itici güç oldu.
• Üretimde artışlar oldu.
• Avrupaya göç artışı oldu.
• 18. Yy da İngiltere dünyanın mali merkezi konumuna geldi.
• En büyük sebeplerinden biri de sosyalizmin gelişmesi olmuştur.
Bir sonraki yazımda II. Sanayi Devrimini yani Endüstri 2.0’ı kaleme alacağım.
Son olarak yazımı Thomas Newcomen ‘dan bir alıntı yaparak bitirmek istiyorum.
TÜM TEKNOLOJİ TARİHİNDE BUNDAN DAHA BÜYÜK BİR İLERLEME BULMAK GÜÇTÜR.
L.T.C. Rolt, İngiliz yazar ve mühendis, Thomas Newcomen: The Prehistory of Steam, 1963
Kaynakça : DergiPark / Wikipedia
JAMES WATT İLK BUHARLI MAKİNE
Barrow Hematite Çelik Sanayi, Sanayi Devrimi’nde dünyadaki en geniş çaplı demir ve çelik üretimini yapan firma.
